Xơ gan là tình trạng gan bị hư hỏng nặng do một số nguyên nhân nào đó. Khi ấy các tế bào gan bị tấn công sẽ chết dần đi, được thay thế bằng các dải mô xơ và các nhân "tái sinh". Chất xơ và nhân "tái sinh" ngày càng nhiều khiến cấu trúc của gan bị thay đổi, ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của gan, tạo nên xơ gan.

Nguyên nhân gây bệnh xơ gan thường gặp là do virus viêm gan B, virus viêm gan C và do uống quá nhiều rượu… Người bị xơ gan giai đoạn đầu thường không có triệu chứng cụ thể, đến khi xơ gan gây ra những biến chứng thì mới phát hiện ra bệnh. Nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, có thể sẽ ngăn chặn được quá trình phát triển của bệnh xơ gan, hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Xuất huyết tiêu hóa là biến chứng nguy hiểm của bệnh xơ gan, với dấu hiệu nôn ra máu tươi và đi ngoài phân đen. Khi xơ gan đến giai đoạn cuối thì khả năng hồi phục là không còn, vì vậy nếu xơ gan mà không chữa trị thì nguy cơ tử vong là rất cao.

Nguyên nhân là do các chất xơ trong gan cản trở dòng máu di chuyển qua gan, khiến áp lực tại tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch tại các hệ nối cửa – chủ tăng lên. Đồng thời gây ra tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản và tĩnh mạch phình dạ dày.

Các tĩnh mạch này bị giãn đến một giới hạn nhất định sẽ bị vỡ, dẫn đến xuất huyết tiêu hóa.

Người bệnh sẽ nôn ra máu hoặc đi cầu ra máu, việc mất nhiều máu khiến bệnh nhân bị choáng váng, người lao đao, thiếu máu cấp tính. Nếu không được can thiệp kịp thời có thể dẫn đến tử vong.

Xơ gan gây biến chứng xuất huyết tiêu hóa có những biểu hiện tương đối giống với bệnh xuất huyết ở dạ dày. Điển hình là những biểu hiện sau:

Nôn ra máu

Đây là một triệu chứng thường gặp nhất. Tùy vào từng tình trạng và vị trí chảy máu mà người bệnh sẽ nôn ra số lượng máu nhiều hay ít. Có trường hợp máu có sắc đỏ tươi hoặc màu hồng do bị lẫn dịch tiêu hóa, đôi khi lại có màu nâu sẫm.

Đại tiện ra máu hoặc phân đen

Người bệnh có biểu hiện đại tiện ra máu hoặc phân đen. Khi tĩnh mạch trong ống tiêu hóa bị áp lực quá mức sẽ gây chảy máu. Người bệnh có biểu hiện đi ngoài ra máu hoặc phân có màu đen do lẫn với máu.

Xuất hiện tình trạng đau thắt vùng thượng vị

Bệnh nhân khi phát hiện những triệu chứng này thì rất có thể đã mắc xơ gan gây biến chứng xuất huyết tiêu hóa. Cần phải được cấp cứu, điều trị ngay, nếu để lâu thì nguy cơ tử vong là rất cao.

Tuy vậy, để có thể biết chính xác mình có bị mắc bệnh xơ gan xuất huyết tiêu hóa hay không, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để bác sĩ thăm khám.

Bác sĩ sẽ dựa vào tiền sử bệnh án của bệnh nhân như bệnh nhân có bị mắc xơ gan không? Có đang bị mắc xơ gan gây biến chứng xuất huyết tiêu hóa không?

Ngoài ra, để đánh giá đúng tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ còn dựa vào các xét nghiệm. Các xét nghiệm bệnh xơ gan xuất huyết tiêu hóa bao gồm xét nghiệm máu, các xét nghiệm sinh hóa máu, khả năng đông máu cơ bản…

Sau khi có kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân nội soi dạ dày để xác định xuất huyết tiêu hóa là do xơ gan. Phương pháp này sẽ phát hiện tĩnh mạch vùng thực quản giãn và vỡ ra…

Khi bị xuất huyết tiêu hóa bệnh nhân cần được cầm máu ngay lập tức, nếu không sẽ dẫn đến bị mất máu quá nhiều và tử vong. Vì vậy, người bệnh xơ gan bị giãn tĩnh mạch độ II, III dễ bị xuất huyết tiêu hóa, cần theo dõi sức khỏe định kỳ và đến bệnh viện điều trị ngay khi xuất hiện các triệu chứng như buồn nôn, nôn ra máu, đau bụng vùng thượng vị hoặc phân đen...

Bệnh nhân xơ gan giai đoạn sớm hay xơ gan chủ yếu được điều trị nguyên nhân như viêm gan virus B, C, bỏ rượu bia đối với xơ gan do rượu. Điều trị xơ gan cần phòng ngừa biến chứng như thắt tĩnh mạch thực quản, tiêm xơ tĩnh mạch dạ dày hoặc nút mạch vành vị (dùng vật liệu làm tắc các búi giãn tại mạch máu bên cạnh dạ dày). Bên cạnh các kỹ thuật tiên tiến có thể điều trị dự phòng biến chứng xơ gan bằng cách dùng thuốc phòng xuất huyết tiêu hóa, điều trị cổ trướng, dự phòng nhiễm trùng cổ trướng, phòng bệnh não do gan, tầm soát phát hiện ung thư gan giai đoạn sớm.

Tóm lại: Xơ gan gây biến chứng xuất huyết tiêu hóa có thể phòng ngừa, nếu được phát hiện sớm thì việc điều trị sẽ đạt hiệu quả cao. Cách tốt nhất là nên đi khám sức khỏe định kỳ. Đặc biệt là những người đã mắc xơ gan cần đi kiểm tra nội soi thực quản, để được đánh giá độ giãn tĩnh mạch dạ dày và thực quản, kiểm soát biến chứng xuất huyết do xơ gan gây ra. Bên cạnh đó người bệnh cần có chế độ ăn uống nghỉ ngơi hợp lý, tuân thủ đúng theo chỉ định điều trị của bác sĩ.